Piknik historyczno-militarny i inscenizacja „Tczew 1939”, Tczew, 1 września 2019 r.

1 września 2019 r. obchodziliśmy 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej. W Tczewie do tej daty przykłada się szczególną wagę. Według wielu historyków to tu padły pierwsze strzały w tym konflikcie – jeszcze przed Westerplatte. Z tej okazji na bulwarze nadwiślańskim zorganizowano piknik historyczno-militarny. Samodzielna Grupa Odtworzeniowa „Pomorze” zaprezentowała na nim sztab wojskowy, szpital polowy oraz armatę przeciwlotniczą chętnie obsługiwaną przez najmłodszych. Najważniejszą i najbardziej efektowną częścią pikniku była jednak bez wątpienia inscenizacja historyczna, podczas której przypomnieliśmy historię obrony mostów tczewskich oraz losy ich obrońców po wycofaniu się z miasta.

Głównymi bohaterami opowieści były 2 jednostki Armii „Pomorze” gen. Władysława Bortnowskiego: 2 Samodzielny Batalion Strzelców z Tczewa i 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich ze Starogardu Gdańskiego, któremu tczewski batalion został operacyjnie podporządkowany. 2 SBS już od lat 1920. miał za zadanie obronę strategicznych mostów tczewskich. W 1939 r. Wisła w tym miejscu rozdzielała 3 Armię Niemiecką, której zasadnicze siły znajdowały się na zachód od rzeki, od reszty tej armii oraz od 4 Armii, które koncentrowały się na terenie Prus Wschodnich. Opanowanie mostów tczewskich celem połączenia sił obu niemieckich armii na froncie północnym w jedną pięść, która miała uderzyć w kierunku na Warszawę, było więc kluczowe dla realizacji niemieckich planów operacyjnych. Polacy z kolei musieli je utrzymać w swoich rękach, a jeśli to okazałoby się niemożliwe – wysadzić.

Inscenizację rozpoczęliśmy od pokazania trwających od czerwca 1939 r. i pilnie obserwowanych przez Niemców przygotowań do obrony i wysadzenia mostów tczewskich oraz opuszczenia Starogardu Gdańskiego 2 Pułk Szwoleżerów Rokitniańskich po ogłoszeniu 24 sierpnia mobilizacji. Po przygotowaniach zaprezentowany został atak niemiecki na tczewskie mosty (operacja „Dirschau”) i ich obrona, odpieranie przez 2 BS kolejnych szturmów, wycofanie się Polaków ze wschodniego przyczółku mostu i wysadzenie mostów, trwające do wieczora 1 września walki w obronie miasta, opuszczenie Tczewa przez 2 BS i jego wycofanie się w kierunku południowym wraz z osłoną – szwoleżerami z 2 szwadronu 2 PSR, wejście Niemców do Tczewa 2 września, dotarcie 2 BS i szwoleżerów 3 września w rejon Świecia-Przechowa, atak Wehrmachtu na cywilnych uchodźców, a następnie na zmierzających ku przeprawie przez Wisłę żołnierzy 2 BS powstrzymany przez starogardzkich kawalerzystów i samochód pancerny Ursus wz. 34 wyposażony w ciężki karabin maszynowy, kolejny niemiecki atak i bohaterska osłona wycofującej się piechoty i kawalerzystów przez pluton por. Antoniego Kubickiego, rozproszenie resztek 2 BS 3 września w rejonie Świecia i Przechowa i dostanie się do większości jego żołnierzy do niemieckiej niewoli.

Mamy nadzieję, że naszymi działaniami przyczyniamy się do zachowania pamięci o wrześniowych bohaterach, dzięki którym dziś możemy żyć w wolnym kraju i mówić po polsku.

Fot. D. Wałaszewski, Fabryka Sztuk